Vorige week heb ik voor mezelf een grens getrokken en het asiel met pijn in het hart de rug toegekeerd. Dit wilde echter niet zeggen dat ik op andere vlakken mijn grenzen niet meer kon verleggen. Integendeel, in de anderhalve week die me nog restte wilde ik vooral gebruiken om nog wat moois van Incredible India mee te pikken. Ik kan jullie vertellen dat dit geslaagd is.

Wat doe je als je gezamenlijk ontslag neemt? Dan pak je de auto en trek je erop uit! Toevallig had Piyush (ex PR-manager en stagebegeleider van het asiel die ook ontslag genomen heeft) een auto thuis staan. Samen met de andere afvalligen Alysson en Ezgi vertrokken we met zijn vieren in de hele vroege ochtend richting het noorden. Als eerste bestemming stond Amritsar op het programma. Deze stad nabij de Pakistaanse grens herbergt een monument dat qua schoonheid niet onder doet voor de Taj Mahal. Harmandir Sahib, beter bekend als de Golden Temple, is een tempel van puur goud en vormt het belangrijkste religieuze bouwwerk voor het sikhisme. De tempel is echter vrij toegankelijk voor mensen van alle nationaliteiten en godsdiensten en vormt hiermee een toeristische trekpleister voor mensen over de hele wereld. De ware schoonheid van de Golden Temple dringt pas tot je door als je het met eigen ogen ziet. Gelegen in een meer is dit baken van goud een monument waar elke Sikh met recht trots op kan zijn.

Vanuit Amritsar vertrokken we naar de nabijgelegen Pakistaanse grens. Hier wordt elke dag in de namiddag een ceremonie gehouden tussen India en Pakistan die iedereen kan bijwonen. Na grondig gecontroleerd te zijn door de vele beveiliging waren we getuige van een erg indrukwekkende ceremonie. Beide landen hebben hun eigen ceremonies die slechts enkele tientallen meters van elkaar plaatsvinden. Voor ons was Pakistan zichtbaar en omgekeerd was dit ook het geval. Het enige dat beide landen van elkaar scheidt is een groot hek. Tegen het einde van de ceremonie ging dit hek open en na wat militaristisch machtsvertoon werden de vlaggen van beide landen gehesen. De ceremonies vormen enerzijds een competitie tussen beide landen, maar zijn anderzijds ook een uiting van vreedzame betrekkingen tussen beide landen, in dit grensgebied welteverstaan. Het schouwspel doet namelijk wat vreemd aan als ik me bedenk dat op hetzelfde moment zich in Kashmir nog altijd een slepend grensconflict tussen beide landen en China voortsleept. Het geeft goed weer hoe arbitrair een menselijke creatie als een grens wel niet is en hoe groot de gevolgen hiervan kunnen zijn. In ieder geval doet het me goed om te zien dat er ook grenzen zijn die mensen niet alleen van elkaar scheiden, maar ze via een dergelijke ceremonie ook kunnen binden.

We vervolgden onze weg naar het grotere werk: de Himalaya. Het echte ‘Dak van de Wereld' ligt niet in India en was zodoende onbereikbaar was voor ons, maar dit wil niet zeggen dat de Himalaya ook in het begin niet al indrukwekkend is. Onze bestemming was Dharamsala, bekend vanwege het feit dat de dalai lama (geestelijk leider van Tibet) hier woont nadat de Chinezen hem enkele decennia geleden uit Tibet verjaagd hebben. We hebben zijn huis van een afstand kunnen zien, maar volgens mij was hij niet thuis. Tevens is de Tibetaanse regering in Dharamsala gehuisvest.

In Dharamsala zelf is niet bijster veel te zien, maar dit geldt zeker niet voor het gebied eromheen. Het gebied wordt in de volksmond ook wel ‘Klein Lhasa' genoemd, waarbij Lhasa een verwijzing is naar de hoofdstad van Tibet. Vele duizenden Tibetaanse migranten wonen in dit gebied en de Tibetaanse en boeddhistische invloeden zijn overduidelijk aanwezig. We brachten een bezoek aan het Tibetaans museum dat naast de een grote boeddhistische tempel is gevestigd. Dit kan met recht een eyeopener genoemd worden. Hier wordt eens goed duidelijk hoe ernstig de aard van het conflict tussen Tibet en China wel niet is. China toont zich van haar slechtste kant met het al 60 jaar onderdrukken van Tibet onder het mom van een ‘afvallige provincie'. Tibet is een land met een geheel eigen geschiedenis en cultuur en zonder al te veel tegenwerking is dit onder het Chinese tapijt geveegd. China ging ver over haar eigen grenzen met dit stukje modern imperialisme. De wereld keek toe, maar nam geen actie op het ‘veroordelen' van China na. Bedenk eens wat er zou gebeuren als Nederland Luxemburg zou binnenvallen en als een ‘afvallige provincie' zou annexeren. Ik durf te wedden dat dit heel wat meer roering met zich mee zou brengen. In ieder geval is het tragisch om te zien hoe een vreedzaam land met zo'n rijke cultuur haar vrijheid grotendeels heeft moeten inleveren en dat een deel van de bevolking zelfs gevlucht is naar India en andere landen. De dalai lama, geïnspireerd door het vreedzame verzet van Mahatma Gandhi, wordt in de Chinese propaganda nog altijd beschouwd als ‘een wolf in schaapskleren' en gezien als staatsgevaarlijk. Een regeringsleider of staatshoofd die hem wil ontvangen kan rekenen op een reeks aan bedreigingen van Chinese zijde voor het inmengen in ‘interne' zaken. Denk ook nog maar even terug aan onze voormalige premier Balkenende die om deze reden de dalai lama niet wilde spreken. Wat een held is het toch. Dit alles riep bij ons op om ook een boodschap achter te laten voor een vrij Tibet, die te zien zal zijn in de volgende fotoserie.

Naast de indrukwekkende Tibetaanse invloeden, inclusief het ontzettend lekkere eten, is ook de schoonheid van de Himalaya ons niet ontgaan. We hebben een bezoek gebracht aan een waterval aan het begin van de Ganges rivier. De weg ernaar toe leidde ons door een prachtige vallei met een goed uitzicht op de rivier. We besloten af te dalen om ons daadwerkelijk in de natuur te begeven. Om middenin de Ganges te staan uitsluitend omringd door natuur in een mistig landschap is een machtige ervaring. Even heb je het gevoel dat je een plek hebt ontdekt waar de menselijke beschaving nog geen vernielingen heeft kunnen aanrichten. Dit wordt versterkt als ik me bedenk dat deze pure en schone rivier dezelfde Ganges is die later vervuild wordt door afval, dode lichamen en wat mensen er al niet meer ingooien. Even ben ik de mensheid te snel af en kunnen we genieten van een nog mooi stukje ongerepte natuur. Absoluut hoogtepunt (of koeltepunt) was een duik in het water van de ijskoude waterval. De temperatuur lag rond de 5 graden Celsius, maar de ervaring om de kou te overwinnen en opnieuw mijn eigen grenzen te verleggen was fenomenaal en gaf ons een gevoel van onoverwinnelijkheid. Ineens begin ik wat beter te begrijpen waarom mensen meedoen aan de Nieuwjaarsduik, hoewel ik het landschap hier toch wat interessanter vind.

Na een enerverende dag tussen de natuurlijke schoonheid van de Himalaya en de Tibetaanse invloeden, vertrokken we de volgende dag voor de ruim 500 kilometer lange trip terug naar Delhi. Onderweg stopten we nog regelmatig en al met al hebben we in deze in totaal ruim 1200 kilometer lange trip een hoop gezien van het echte India. Wanneer je de hectische en verwesterende metropool Delhi verlaat ontdek je de ware aard van het land pas echt. Hier zie de vele dorpjes, waar alle tradities en religieuze dogma's nog volop aanwezig zijn. De autotrip maakte het voor ons mogelijk om met dit alles veel directer mee geconfronteerd te worden dan het geval is in een vluchtige trein of voortkabbelende bus die alleen stopt als het de chauffeur uitkomt. Hier waren we onze eigen baas en van dit voordeel hebben we dan ook volop gebruikt gemaakt.

Ik kan jullie vertellen dat de hele trip voor mij een opnieuw grensverleggende ervaring was, waarbij ik ook geconfronteerd ben met enerzijds de vreedzame Pakistaanse grens en anderzijds het onderdrukte Tibet omdat China haar eigen grenzen niet kent. Voor mij was het de laatste grote trip voordat ik de volgende keer zelf de grens over ga, op naar de grenzen van het vertrouwde Nederland.

Ik wil afsluiten met een uitspraak van de dalai lama die mij inspireerde, zeker gezien onder de omstandigheden waaronder Tibet verkeert:

Never give up
No matter what is going on
Never give up
Develop the heart
Too much energy in your country
Is spent developing the mind
Instead of the heart
Develop the heart
Be compassionate
Not just with your friends
But with everyone
Be compassionate
Work for peace
In your heart
And in the world
Work for peace
And I say again
Never give up
No matter what is going on around you
Never give up

- HH The XIV Dalai Lama